Sunday 2 December 2012

College #12: Beeldcultuur in een Digitale Samenleving

Net zoals de samenleving verandert, verandert ook de vorm van culturele uitingen. Er komen steeds meer grensoverschrijdende en interactieve initiatieven die de vroegere lineaire uitingen vervangen. In deze blog zal ik deze trend beschrijven, en de gevolgen hiervan voor een markt die mij heel erg interesseert: de boekenwereld.

Van toen (1)
Tot nu toe waren vertellingen altijd lineair. Dit past ook bij het mechanistische wereldbeeld van na de Verlichting: alles wordt hiërarchisch geordend, alle verbanden zijn oorzaak-gevolg. In een film zijn er nooit scenes die niets met de plot te maken hebben - alles wordt gedaan met een doel. Iedere scene volgt logisch op de vorige, zowel temporeel als ruimtelijk en vaak ook associatief. Theorieën zoals die van Bordwell (zie blog College #7 + #8: Syntagmatische Analyse) werken heel goed op deze logisch opgebouwde uitingen.

Naar nu
In de digitale samenleving is interactie het kernwoord. Dit past in het postmodernisme, wat er vanuit gaat dat wij nooit "de werkelijkheid" zien zoals hij is, en dat we altijd de wereld slechts zien door overgebrachte beelden (2). Postmodernisten wijzen concepten als "de waarheid" en "het onafhankelijke onderwerp" af. We moeten dus ook niet de wereld bekijken door de oorzaak-gevolg bril van het mechanistische wereldbeeld, want dat causale verband verzinnen wij, en is niet in de natuur aanwezig. Dit is in navolging van de filosofie van Hume, die als empirist verklaarde dat causaliteit in de natuur niet te zien is. Vooral op het internet zijn er talloze postmodern geïnspireerde initiatieven: denk bijvoorbeeld aan het invloedrijke Youtube, waar iedereen alles wat hij maar wil kan uploaden. Er is dan geen sprake meer van een hiërarchische rangschikking of een autoriteit die top-down beslissingen maakt.

In de boekenwereld: self-publishing
Met de komst van ebooks en ereaders, wordt het concept boek steeds breder. Het is niet meer slechts een papieren bundel, het is een medium wat altijd en overal op een computerchip meegedragen kan worden. Hoewel traditionele Amerikaanse uitgeverijen (de Nederlandse lopen wat dat betreft nogal achter) al voor een heel groot deel hun catalogus hebben gedigitaliseerd, is er aardig wat kritiek over de kosten van ebooks (3). Ze zijn vaak even duur of zelfs duurder als een fysiek boek.


Tientallen schrijvers zagen hun kans om de traditionele uitgeverijen te omzeilen, en om zelf hun boek te publiceren met behulp van het internet. Dit is onderhand enkele jaren geleden; het resultaat liegt er niet om. Op de website Smashwords (4), een initiatief waar je gratis je boek kunt uploaden en verkopen (door boek-giganten als Amazon en Barnes & Noble) zijn onderhand al 123557 (5) werken gepubliceerd. Dit getal bevat zowel hele korte verhalen van niet meer dan een bladzijde lang als epische werken van meer dan 100.000 woorden.

Self-publishing leek de ideale weg voor beginnende schrijvers om hun brood mee te verdienen. Je hebt geen kapitaal nodig, geen contacten. Je hebt geen baas, niemand die je vertelt wat je moet schrijven of hoe. De harde werkelijkheid is echter dat de gemiddelde self-published schrijver nooit genoeg zal verdienen om zijn vaste lasten mee te kunnen betalen (6).

De realiteit
Hoewel self-publishing een levensvatbaar alternatief is, zal het niet binnenkort de volledige boekenmarkt overnemen zoals velen dachten. Het vraagt een hele berg tijd en doorzettingsvermogen van de auteur. Hij moet zelf een editor zoeken, zelf voor zijn boek lobbyen, zelf een cover artiest vinden, zelf zijn werk promoten en zelf zijn financiën regelen. Voor veel auteurs is dit te veel gevraagd, en die lopen dan ook bijna onmiddellijk vast. Vervelender voor de consument is echter dat een groot aantal auteurs niet de tijd en het geld besteden aan een goede editor. Dit zorgt voor boeken die vol zitten met spelfouten, grammaticale fouten, zinnen die niet lopen, zinnen die halverwege ophouden of het feit dat de hoofdpersoon halverwege een andere naam krijgt.

Gebeurt dat allemaal echt? Als lezer van een groot aantal self-published boeken kan ik uit ervaring zeggen, dat gebeurt echt. Net zoals vele andere lezers ben ik erg afgeknapt op de gruwelijke kwaliteit van self-published boeken. Voor elk goed ge-edit boek zijn er honderd die dat niet zijn. Omdat iedereen een boek kan publiceren, is er geen kwaliteitscontrole meer die het kaf van het koren scheidt. Ik persoonlijk heb uiteindelijk de keuze gemaakt geen self-published boeken meer te lezen, tenzij ze worden aangeraden door een selecte groep van mensen.


Bronnenlijst:

1. Geïnspireerd door het college Beeldcultuur, Universiteit Tilburg
2. Heartney, Postmodernisme (2001)
3. Bekeken op 02-12-12 Mail Online: How a third of bestselling ebooks cost MORE than the same title in hardback http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2211022/How-bestselling-ebooks-cost-MORE-title-hardback.html
4. Bekeken op 02-12-12 https://www.smashwords.com/
5. Berekend op 02-12-12 16:08 GMT
6. Bekeken op 02-12-12 The Atlantic: The Cruel Paradox of Self-Publishing http://www.theatlantic.com/business/archive/2012/09/the-cruel-paradox-of-self-publishing/261912/